De kimono is een emblematisch Japans kledingstuk dat in de hele wereld bekend is. Als symbool van verfijning, luxe en delicatesse was hij oorspronkelijk een onderkleed, voordat hij geëmancipeerd werd en de meest weelderige evenementen overnam. De kimono is een van de zeldzame kledingstukken die de eeuwen hebben overleefd, ons in ongeschonden vorm hebben bereikt en nooit uit de mode zijn geraakt! Vandaag is de kimono nog steeds overal aanwezig, verankerd in de traditie, bij ons thuis en zelfs op de catwalks van de meest modieuze merken.
Ontdek de mooiste kimono’s op deze site.
WAT BETEKENT KIMONO?
Het woord kimono is als volgt opgebouwd: 着物, of kiru, wat “dragen” betekent en 物, mono, wat “ding” betekent. Dus kimono betekent “ding dat men zelf draagt”. Er zijn drie vormen van kimono:
- De kosode, met kleine smalle mouwen
- De osode, met wijd open armen
- De furisode, met zeer lange mouwen en grote openingen.
OORSPRONG EN GESCHIEDENIS VAN DE KIMONO
De eerste sporen van de kimono duiken op in Japan, in de 7e eeuw, toen Japan onder Chinese invloed stond. In die tijd werd hij kosode genoemd, een onderkleed dat werd gedragen met een broek, een lange rok of een grote jas. In de hoge aristocratie werd de kimono gedragen onder lagen kleding (tot 12!) die elke ochtend in laagjes aan elkaar werden genaaid.
In de 8e eeuw, tijdens de Nara-periode, werden de kledingvoorschriften opnieuw gedefinieerd en de kimono gaf nu aan wie men was en welke plaats men innam in de maatschappij. De Heian periode (794 – 1185) werd gekenmerkt door de diplomatieke breuk tussen Japan en China. Tijdens deze periode werden kimono’s gekleurd en versierd, ze kwamen weer in de mode en vielen op door hun finesse. Ze veranderen naargelang de seizoenen, de gelegenheid, de sociale rang van de persoon of zijn leeftijd.
Er is ook een onderscheid tussen mannen- en vrouwenkimono’s. Vanaf dan werd de kimono “geëxterioriseerd” en bedekt met geweven en weelderige motieven. In de 14e eeuw, tijdens de Muromachi periode (1392 – 1573), werd de kimono over andere kleding gedragen. Het werd steeds dikker om te beschermen tegen de kou. Het is het kledingstuk dat wordt gedragen door de vrouwen van de hogere kringen tijdens officiële ceremonies. Uit respect voor de traditie dragen alleenstaande vrouwen een kimono met korte mouwen, die na het huwelijk worden verlengd. De moeder van de bruid draagt voor de bruiloft een zwarte kimono met patronen onder de taille. In de Edo-periode tussen 1600 en 1868 was de kimono het traditionele Japanse kledingstuk bij uitstek. Hij werd nu door iedereen gedragen, zowel mannen als vrouwen, ongeacht hun leeftijd, conditie of lichaamsbouw. Grote modehuizen openden in Kyoto en in de rest van het Rijk. De vrede was relatief, kooplieden werden rijk en bestelden kimono’s die even schitterend waren als die van de adel.
Vrouwen droegen extravagante outfits qua borduurwerk, verven en weven. De versieringen aan de onderkant van het kledingstuk zijn kleurrijk, en er zijn ook prachtige patronen op de kraag. Het midden van de kimono is echter slecht versierd, omdat het verborgen wordt door de ceintuur. Tussen 1750 en 1850, d.w.z. in de tweede helft van de Edo-periode, werd de kimono vereenvoudigd en verloor hij geleidelijk zijn stilistische extravagantie. Ornamenten en patronen werden vereenvoudigd en de kimono bevatte nu geometrische motieven. De kleuren zijn neutraler. Er zijn steeds meer yukata’s, katoenen kimono’s. Tijdens het Meiji-tijdperk, tussen 1867 en 1912, ondermijnden de westerse invloed en de openstelling van Japan de traditie van het dragen van de traditionele kimono. De kimono werd aangepast aan de westerse smaak en culturen versmolten tot kleding met abstractere lijnen en patronen. Uiteindelijk is het aan het begin van de 20e eeuw het Shôwa tijdperk. De kimono werd alleen bij speciale gelegenheden gedragen. Japanners die niet langer de middelen of de wens hadden om een fortuin te investeren in dit feestelijke kledingstuk huurden ze voor speciale gelegenheden. Tegenwoordig komt de kimono in verschillende vormen voor, vooral in de mode.
HET MAKEN VAN DE TRADITIONELE KIMONO
Het ontwerp van de kimono omvat verschillende stadia
WEVEN
De stof kan effen zijn of gekleurde patronen hebben, de gebruikte vezels kunnen allemaal even groot zijn of zo worden bewerkt dat het eindresultaat reliëf krijgt.
Er worden rollen van meerdere meters geweven, altijd met een breedte van 35 cm. De rechthoekige stukken worden vervolgens samengevoegd tot de kimono.
HET VERVEN VAN
Eerst wordt de hoofdkleur bepaald, gevolgd door de details. De stof wordt gestoomd met natuurlijk poeder zodat de stof de gewenste kleur krijgt.
Vormen worden toegevoegd met behulp van een overtrektechniek en de stof wordt versierd met details en versieringen met behulp van penselen. Vervolgens wordt de stof gedroogd alvorens versieringen toe te voegen, zoals borduurwerk, garen of bladgoud. Deze fase kan tot vier weken duren, afhankelijk van de complexiteit van het ontwerp.
ASSEMBLAGE
Ten slotte worden de stukken aan elkaar gezet, de linkerkant voor en achter, de rechterkant, de mouwen, de kraag en de okumi, een stuk aan de voorkant onder de kraag.
DE GEISHA KIMONO
We hebben het hier over de traditionele handgemaakte zijden outfit, die zeer kostbaar is, tot enkele duizenden dollars! Deze kimono’s verschillen van de klassieke kimono’s die de bevolking draagt, ze zijn langer en anders versierd. Ze worden gesloten door de obi, de traditionele riem. De kunst van de kimono voor geisha’s wordt beheerst door een zeer formele en complexe code.
Allereerst verschillen de kleding en de ontwerpen naar gelang het niveau van de geisha. Jonge geisha’s, of maiko’s, dragen furisode kimono’s met kleurrijke en originele ontwerpen. De kimono is versierd met een riem, obi darari, die tot 10 meter lang is. Deze wordt aan de achterkant vastgebonden in een brede knoop die tot aan de schouderbladen loopt en op de grond valt in de vorm van een sleep. Deze kimono wordt de hikizuri genoemd.
De maiko dragen de traditionele Tabi, dat zijn witte sokken, en zeer dikke houten sandalen. De meer ervaren maiko dragen de tomesode, die korter is, kortere mouwen heeft en geborduurd is met subtielere kleuren en patronen, met een witte code die bij de hals hoger oploopt. Hun obi is gebonden in een “trommel”knoop, alsof hij op zichzelf is gevouwen en zonder sleep. Hun houten sandalen, zori genaamd, hebben een dunnere zool dan die van de leerling-geisha. De kimono van de geisha is erg zwaar, tot 20 kg; ze worden geholpen door de enige man des huizes (okiya) om hem aan te trekken.
DE KUNST EN DE SYMBOLIEK VAN DE KIMONO
Zoals we gezien hebben, zijn de kimono’s sinds de Edo-periode rijker versierd. De motieven zijn ontleend aan de elementen van de natuur, we vinden bloemen, dieren die een symbolische betekenis hebben.
Zo vinden we pijnbomen of bamboestengels, libellen, diverse bloemen, schildpadden of kraanvogels. De patronen zijn uit elkaar geplaatst zodat de kleur de overhand krijgt en de prints ademen om de algemene harmonie van de kimono te behouden.
De patronen zijn artistiek, spiritueel of symbolisch, bijvoorbeeld de kraanvogel en de schildpad staan voor een lang leven. Sommige prints zijn symbolen van voorspoed, energie of geluk.
Kimonoversiering is zo diep geworteld in de Japanse cultuur dat het een kunstvorm op zich is geworden. Schilders als Nishikawa Sukenobu en Hishikawa Moronubu publiceren jaarlijks catalogi van motieven, geïnspireerd door de natuur en de seizoenen.
DE KIMONO IN DE HUIDIGE MODE
Tegenwoordig wordt de kimono in Japan slechts af en toe gedragen voor ceremonies en feesten. In het Westen is hij echter aanwezig op de catwalks en in de grote luxehuizen en modetijdschriften. In 2017 toonde het Guimet Museum 150 modellen vrouwenkimono’s uit de Matsuzakaya-collectie. Hetzelfde jaar liet Christian Louboutin zich inspireren door kimonopatronen om enkellaarsjes te creëren.
Voor het seizoen lente-zomer 2018 eert het huis Margiela de kimono, en grote merken als Balenciaga, Yves Saint-Laurent of Alexander Mac Queen laten zich erdoor inspireren.
